Patronem naszej szkoły jest Jan Matejko – polski malarz i rysownik, najwybitniejszy przedstawiciel nurtu historyzmu w malarstwie polskim. Związany z Krakowem - tam urodził się w roku 1838, tam także zmarł w roku 1893.
Przyszło mu tworzyć w państwie pozbawionym suwerenności politycznej w wyniku traktatów rozbiorowych z lat 1772-1795. Matejko pragnął kształtować serca oraz umysły Polaków, odradzać w nich wiarę w odzyskanie niepodległej ojczyzny. Jego dzieła kształtowały świadomość historyczną i narodową Polaków. Obrazy z początku twórczości zdradzają chęć znalezienia odpowiedzi na pytania o przyczyny utraty niepodległości. Po upadku powstania styczniowego jego dzieła radykalnie zmieniły charakter na rzecz wizji malarskich mających pokrzepić serca Polaków.
Matejko był dziewiątym z jedenaściorga rodzeństwa. W ich domu panowała polska, patriotyczna atmosfera. Ogromny wpływ na zainteresowania Jana wywarł jego starszy brat, który był docentem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Sprzyjała temu również atmosfera rodzinnego miasta. Matejko przemierzał ulice Krakowa pochłaniając setki lat historii tego miasta. Od najmłodszych lat zdradzał talent plastyczny, a w podręcznikach szkolnych najbardziej interesowały go ilustracje, które można było kopiować.
Jeszcze przed ukończeniem trzydziestego roku życia Matejko zyskał ogromną sławę oraz uznanie. W wieku 26 lat namalował jeden ze swoich najwybitniejszych obrazów noszący tytuł „Stańczyk”. W 1873 otrzymał oficjalną propozycję objęcia stanowiska dyrektora Akademii Sztuk Pięknych w Pradze. Omówił, a to z kolei stało się impulsem do zaproponowania mu analogicznego stanowiska w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych. Tę ofertę przyjął i funkcję pełnił do końca życia. Jego uczniami byli m.in.: Stanisław Wyspiański, Jacek Malczewski, Józef Mehoffer. Matejko odznaczył się ogromnym wkładem w opiekę nad krakowskimi zabytkami, m. in. brał udział w pracach konserwatorskich ołtarza Wita Stwosza, restauracji gmachu Sukiennic czy zamku na Wawelu. Pracował nad stworzeniem ustawy o konserwacji zabytków.
Jego muzą była żona – nazywał ją „Gwiazdą” lub „Panią Władczynią”. Matejko umieścił jej twarz na wielu obrazach przedstawiających postacie kobiece. Był także autorem publikacji „Ubiory polskie”, składającej się z dziesięciu tablic litograficznych, przedstawiających polskie stroje różnych klas społecznych na przekroju wieków. Matejko tworzył tzw. „skarbczyk”, w którym gromadził zabytkowe przedmioty, rysunki, przerysowane ilustracje czy różnego typu dokumenty, które później posłużyły mu jako inspiracja do tworzenia wybitnych dzieł.
Wielokrotnie prezentował swoje obrazy na wystawach międzynarodowych w najważniejszych centrach artystycznych dziewiętnastowiecznej Europy, gdzie otrzymywał liczne nagrody i wyróżnienia. Kiedy obrazy zaczęły przynosić zyski i ustabilizowała się jego sytuacja finansowa, przeprowadził się do kamienicy przy ulicy Floriańskiej 41, gdzie dziś mieści się muzeum poświęcone jego osobie.
W swoich dziełach ukazywał wizje świetności dawnej Polski, starał się pokrzepić serca Polaków, wzniecić wiarę w niepodległościowe ideały. W tym duchu powstały dzieła takiej jak: „Hołd pruski”, „Bitwa pod Grunwaldem” czy „Sobieski pod Wiedniem”. Inne bardzo znane dzieła Matejki to: „Unia lubelska”, „Wernyhora”, „Kościuszko pod Racławicami”, „Konstytucja 3 Maja 1791 roku”, „Poczet królów i książąt polskich”. U schyłku życia namalował także autoportret, który uznawany jest za jedno z jego najwybitniejszych dzieł.
Źródła:
https://culture.pl/pl/tworca/jan-matejko
https://ciekawostki.online/ciekawostki/485/o-janie-matejko/
https://www.lazienki-krolewskie.pl/pl/aktualnosci/jan-matejko-zyciorys-i-tworczosc-mistrza-malarstwa-historycz
